Phân biệt cây Tràm Gió và Tràm Trà – Đặc điểm, nguồn gốc & công dụng

Tràm Trà và Tràm Gió là hai loài thực vật dùng để chiết xuất tinh dầu giá trị kinh tế cao. Cả hai loại đều thuộc cùng một chi Tràm Melaleuca, Họ Đào kim nương (Myrtaceae) nhưng lại có đặc điểm, nguồn gốc, tác dụng và giá trị khác nhau. Tuy nhiên, không phải ai cũng biết cách phân biệt cây Tràm Gió và Tràm Trà và việc nhầm lẫn thường xuyên xảy ra. Cùng Tinh dầu thiên nhiên HAKU Farm tìm hiểu kỹ hơn về đặc điểm riêng, khác biệt của cây tràm gió và tràm trà trong bài viết sau đây.

• Dầu tràm có dùng được cho trẻ sơ sinh và bà bầu hay không?
• Tinh Dầu Tràm có uống được không? Lưu ý khi sử dụng tinh dầu Tràm

1. Cây Tràm Gió 

Đặc điểm riêng của cây Tràm Gió 

• Cây tràm gió có thể cao đến 35m.
• Vỏ cây màu xám, nâu, hoặc trắng tạo thành nhiều lớp. Ban đầu vỏ bóng mượt, sau đó cứng và tạo thành nhiều lớp sần sùi khi trưởng thành.
• Lá cây xếp xen kẽ, lá dài từ 40-140 mm, rộng 7,5-60 mm và thon dần ở cả hai đầu.
• Hoa có màu trắng, màu kem hoặc màu xanh lục vàng, hoa thường nở ở cuối cành cây và phát triển ra phía sau. Hoa mọc thành từng cụm dài hình trụ có 8 đến 20 chùm hoa, mỗi chùm có ba hoa. Thời điểm ra hoa tùy theo mỗi loại khác nhau.
• Quả hình hình tròn mọc dọc theo cành cây, mỗi quả có đường kính 2-2,8 mm.

Phân loại cây tràm gió

• Melaleuca cajuputi Powell subsp. cajuputi: hoa nở vào tháng 3 đến tháng 11. Cây phát triển và phân bố ở bán đảo Dampier, sông Calder, Tây Úc và Đông Timor.
• Melaleuca cajuputi subsp. cumingiana ( Turcz. ) Barlow: hoa nở từ  tháng 2 đến tháng 12. Rừng tràm gió phân bố ở ven biển Việt Nam, Myanmar, Thái Lan, Malaysia và Indonesia.
• Melaleuca cajuputi subsp. platyphylla Barlow: hoa nở từ tháng Giêng đến tháng Năm và tháng 8 – tháng 9. Cây phát triển ở New Guinea, đảo Torres Strait và tây bắc Queensland.

Công dụng của tràm gió

Tràm gió được trồng và sử dụng như nguồn nhiên liệu, làm than ở Đông Nam Á. Gỗ cây Tràm gió còn được dùng làm cột, sàn nhà, hàng rào,… Vỏ cây được dùng làm nguyên liệu để lợp, tráng kín thuyền,…

Người Úc bản địa đã sử dụng lá của loài này để chữa bệnh đau nhức, trị bệnh về đường hô hấp. Tại Thái Lan, lá tràm gió được sử dụng để chế trà thảo dược để trị bệnh.

Cây Tràm Gió được dùng chủ yếu để chiết xuất tinh dầu tràm gió Cajuput, hay còn gọi tắt là dầu tràm. Tnh dầu tràm gió trên thị thường hầu hết là từ loại Melaleuca cajuputi subsp. cajuputi.

Dầu Tràm chứ đến 60% 1,8 – cineole (Cineol), thành phần kháng khuẩn chính tạo nên tác dụng của của dầu. Dầu tràm gió được phân loại là không độc, không nhạy cảm (mặc dù kích ứng da có thể xảy ra ở nồng độ cao). Dầu tràm có nhiều tác dụng hữu ích như chữa bệnh đường hô hấp, an thần, điều trị giun, nhiễm trùng được sinh dục, đuổi côn trùng,…

Tinh dầu tràm được sử dụng để tạo hương vị cho thực phẩm, xà phòng, mỹ phẩm,… và trong liệu pháp hương thơm Aromatherapy.

Tràm trà tên khoa học là Melaleuca alternifolia, là một loài thực vật có hoa trong Họ Đào kim nương. Loài này được Cheel miêu tả khoa học đầu tiên năm 1924. Cây Tràm Trà Melaleuca alternifolia có nguồn gốc từ châu Úc.

Đặc điểm riêng của cây tràm trà

• Cây tràm trà là cây bụi hay thân gỗ, cao tới 2 – 30m.
• Lá mọc so le, hình trứng hay mũi mác, dài 1 – 25 cm và rộng 0,5 – 7 cm, mép lá nhẵn, màu xanh lục sẫm hay xanh xám.
• Hoa mọc thành cụm dày dọc theo thân, mỗi hoa có các cánh hoa nhỏ và một chùm nhị mọc dày dặc. Màu hoa từ trắng tới hồng, đỏ, vàng nhạt hay ánh lục.
• Quả là dạng quả nang nhỏ chứa nhiều hạt nhỏ.
• Cây tràm trà phát triển tốt ở trên đất ẩm, dưới ánh nắng mặt trời.
• Phân bố chủ yếu ở New South Wales của Australia.

Công dụng

Cây tràm trà đã được sử dụng như là một liệu pháp chữa bệnh ho, cảm lạnh, chữa vết thương, trị đau bụng,…  gần một thế kỷ ở Úc và hiện đang trở nên phổ biến hơn trên toàn Thế Giới.

Cây tràm trà được sử dụng chủ yếu để chiết xuất tinh dầu tràm trà Tea Tree. Tinh dầu tràm trà có tác dụng kháng khuẩn tại chỗ, trị mụn trứng cá, giảm viêm nhiễm, trị nấm, bệnh ngoài da… trị viêm xoang.

Tinh dầu tràm trà được sử dụng rộng rãi trong sản xuất mỹ phẩm, kem đánh răng, sữa tắm, dầu gội đầu, nước súc miệng,.. bảo quản thực phẩm.

Một số hình ảnh của cây cây tràm trà Tea Tree

Bài viết giúp bạn phân biệt cây Tràm Gió và Tràm Trà qua đặc điểm riêng. Tuy cùng một chi Tràm nhưng cây Tràm Trà có giá trị kinh tế cao hơn cây Tràm Gió.