Thời hạn sử dụng của tinh dầu thiên nhiên & Tác hại của tinh dầu hết hạn

Tinh dầu thiên nhiên nguyên chất 100% thường được đóng trong chai màu hổ phách với dung tích khá nhỏ như 10ml, 30ml hay 100ml. Có bao giờ bạn thắc mắc tại sao như vậy?

Tinh dầu tốt cho sức khỏe cả tinh thần lẫn thể chất với nhiều cách sử dụng khác nhau. Nếu bạn pha loãng tinh dầu với dầu nền để massage tại nhà? Hay mua một chai tinh dầu nhưng để quên trong nhiều tháng hay nhiều năm liền? Thì việc hiểu rõ thời hạn sử dụng của tinh dầu cũng như đặc điểm và tác hại của tinh dầu hết hạn là rất cần thiết.

Cùng Shop tinh dầu thiên nhiên HAKU Farm tìm hiểu câu trả lời chi tiết qua bài viết sau đây.

• Có nên sử dụng tinh dầu giá rẻ không?
• 70+ tên tiếng Anh của các loại tinh dầu thiên nhiên

A. Những yếu tố ảnh hưởng đến thời hạn sử dụng của tinh dầu

Tinh dầu nguyên chất không chứa nước, có tính kháng khuẩn nên nấm mốc không phát triển, nhưng tinh dầu bị ảnh hưởng bởi ánh sáng, nhiệt độ, không khí và thời gian.

• Ánh sáng: các tia UV phá vỡ các phân tử, thúc đẩy các gốc tự do nên ảnh hưởng đến chất lượng tinh dầu. Vì vậy tinh dầu thường được bảo quản trong chai màu hổ phách, đặt ở nơi tối, tránh ánh sáng mặt trời.
• Nhiệt độ: tinh dầu rất dễ bay hơi và đặc biệt nhanh hơn bởi tác động của nhiệt độ. Đây là lý do vì sao bạn ngửi thấy mùi tinh dầu thiên nhiên mạnh hơn khi dùng đèn xông và mùi thơm cũng biến mất dễ dàng sau khi dùng.
• Không khí: ô xi trong không khí biến các phân tử tinh dầu thành các gốc tự do không ổn định, có thể gây tổn hại khi áp dụng cho da. Ảnh hưởng nhanh hơn trong trường hợp bạn thường xuyên mở nắp chai hoặc chai còn ít tinh dầu, vì chúng sẽ tiếp xúc với ô xi nhiều hơn.
• Thời gian: thành phần hóa học và thời điểm mở nắp sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến thời gian sử dụng của tinh dầu. Thành phần hóa học mang tới tác dụng trị liệu tuyệt vời của tinh dầu và cũng đánh giá được tuổi thọ của tinh dầu.
• Các yếu tố khác: phương pháp chưng cất, chất lượng nguyên liệu được sử dụng,…

Vì vậy bạn cần bảo quản tinh dầu trong chai thủy tinh đậm màu, nút đóng kín, đặt ở nơi tối, mát mẻ và tránh xa tầm tay trẻ em. Ngoài ra cần quan tâm đến thời hạn sử dụng của mỗi loại tinh dầu khác nhau.

B. Thời hạn sử dụng của tinh dầu nguyên chất là bao lâu?

Cách tốt nhất để phân tích thời hạn của tinh dầu là phân tích thành phần hóa học của chúng. Tùy theo các họ hóa học của thành phần ta có thể dự đoán được tuổi thọ trung bình của một loại tinh dầu. Các họ hóa học bao gồm: sesquiterpene, sesquiterpenol, monoterpene, monoterpenol, este, ete, aldehyde, xeton, phenol và oxit.

1. Tinh dầu có hạn dùng 1-2 năm

Tinh dầu chứa thành phần hóa học họ Monoterpene có kết thúc bằng -ene như limonene, pinene, terpinene,…

a. Một số loại tinh dầu thuộc họ Monoterpene

Tinh dầu họ Monoterpenes có trọng lượng phân tử thấp, làm cho chúng không ổn định và dễ bị ô xi hóa do tương tác với oxy hoặc nhiệt. Vì vậy, các loại tinh dầu ở nhóm monoterpenes thường có thời hạn sử dụng thấp nhất, khoảng 1-2 năm.

• Tinh dầu chanh tươi Lemon
• Tinh dầu cam ngọt Orange
• Tinh dầu vỏ bưởi Grapefruit
• Tinh dầu nguyệt quế
• Tinh dầu vỏ quýt Mandarin
• Tinh dầu khuynh diệp Eucalyptus

2. Tinh dầu có hạn dùng 3-5 năm

Tinh dầu chứa thành phần hóa học họ Monoterpenol, Aldehyde, Oxide.

a. Một số tinh dầu thuộc họ Monoterpenol

Tinh dầu thuộc nhóm này không độc, dịu nhẹ với làn da nên được sử dụng để chăm sóc da, hỗ trợ cân bằng cảm xúc và tăng cường miễn dịch.

• Tinh dầu oải hương Lavender
• Tinh dầu gỗ hồng Rosewood
• Tinh dầu tràm trà Tea Tree
• Tinh dầu bạc hà Peppermint
• Tinh dầu phong lữ Rose Geranium
• Tinh dầu hoa hồng Rose
• Tinh dầu húng quế Cinnamon
• Tinh dầu cam hương Bergamot
• Tinh dầu hoa cam Neroli

b. Một số tinh dầu thuộc họ Aldehyde

Aldehydes có tính chống viêm, an thần, chống nhiễm trùng và chống co thắt để chúng thường được sử dụng để làm mát nhiệt độ và làm căng hệ thống thần kinh. Chúng cũng là những chất chống nấm hiệu quả. Nếu bị oxy hoá, những loại dầu này sẽ gây kích ứng da.

• Tinh dầu tía tô đất Melissa
• Tinh dầu sả chanh Lemongrass

c. Một số tinh dầu thuộc họ Oxide

Oxit là chất tan trong máu, đờm và thuốc kháng vi-rút. Nó có thể hỗ trợ bất kỳ bệnh hô hấp và cũng có tác dụng kích thích trên của một trong những quá trình tinh thần.

• Tinh dầu nguyệt quế Bay Leaf
• Tinh dầu hương thảo Rosemary
• Tinh dầu khuynh diệp Eucalyptus

3. Tinh dầu có hạn dùng 5-7 năm

Tinh dầu chứa thành phần hóa học họ Ester, Ether, Ketone, Phenol.

a. Một số loại tinh dầu thuộc họ Ester

Tinh dầu loại này có tính an thần, chống co thắt, rất tốt cho hệ thống tiêu hóa và da. Chủ yếu là tinh dầu của quả hoặc hoa.

• Tinh dầu lộc đề xanh Wintergreen
• Tinh dầu hoa lài Jasmine
• Tinh dầu cúc La Mã trắng Chamomile

b. Một số loại tinh dầu thuộc họ Ether

Tinh dầu loại này có khuynh hướng giảm đau, chống co thắt.

• Tinh dầu nhục đậu khấu Nutmeg
• Tinh dầu hồi Star Anise
• Tinh dầu thì là Dill

c. Một số loại tinh dầu thuộc họ Ketone

Những tinh dầu này thường được sử dụng trong việc hỗ trợ các bệnh nhiễm trùng hô hấp như cúm và cảm lạnh. Ngoài ra chúng còn giúp giảm đau, giảm chất nhầy và hạ huyết áp.

• Tinh dầu xô thơm Clary Sage
• Tinh dầu trắc bách diệp Cypress

d. Một số loại tinh dầu thuộc họ Phenol

Tinh dầu có thành phần thuộc họ Phenol có tính sát khuẩn, kháng khuẩn, chống nhiễm trùng,..

• Tinh dầu đinh hương Clove

4. Tinh dầu có hạn dùng 7-8 năm

Tinh dầu có hạn dùng lâu nhất có chứa nhóm Sesquiterpene và Sesquiterpenol.

a. Một số loại tinh dầu chứa lượng lớn Sesquiterpenol

Sesquiterpenol có trọng lượng phân tử cao nên chúng có thời hạn sử dụng là 6-8 năm, cao hơn nhiều so với nhóm Monoterpenol và Monoterpene. Nhóm tinh dầu này có tác dụng chống khuẩn, kháng nấm, giảm đau, an thần và kích thích miễn dịch.

• Tinh dầu hoắc hương Patchouli
• Tinh dầu đàn hương Sandalwood

b. Một số loại tinh thuộc họ Sesquiterpene

• Tinh dầu nhựa thơm Myrrh
• Tinh dầu hoàng đàn Cedarwood
• Tinh dầu hương lau Vetiver
• Tinh dầu ngọc lan tây Ylang Ylang
• Tinh dầu gừng Ginger
• Tinh dầu hạt tiêu đen Black Pepper

C. Những nguy hiểm và đặc điểm của tinh dầu hết hạn

1. Ảnh hưởng nguy hiểm của tinh dầu đã hết hạn hoặc đã cũ

Tinh dầu hết hạn có thể gây nguy hiểm đặc biệt khi sử dụng đường uống hoặc dùng tại chỗ. Khi dùng tinh dầu hết hạn trên da sẽ khiến da bị đỏ, phát ban, ngứa và nghiêm trọng hơn là khiến da nhăn nheo vì tế bào da bị tổn hại, khiến chúng già đi nhanh chóng.

2. Đặc điểm của tinh dầu quá hạn

Tinh dầu đã hết hạn sử dụng sẽ có một số đặc điểm thay đổi như sau:

• Mùi: sự khác biệt của mùi thơm như khi bạn sử dụng lần đầu tiên là biểu hiện tinh dầu có thể đã bị ô xi hóa. Ví dụ: tinh dầu có mùi axit nghĩa là nó đã quá hạn.
• Phản ứng: khi sử dụng tinh dầu pha loãng trên da nếu có bất cứ phản ứng tiêu cực nào thì có nghĩa là tinh dầu đã bị oxy hóa và cần ngừng sử dụng ngay.
• Màu sắc: một số tinh dầu có thể thay đổi màu sắc khi qua thời gian dài. Điều này thường xảy ra với tinh dầu chiết xuất từ cây vì chúng nhẹ và dễ bay hơi. Màu sắc có thể thay đổi từ màu vàng nhạt thành màu đỏ – cam. Tinh dầu quá hạn có thể xuất hiện vẩn đục và trở nên sền sệt hoặc dạng đặc.

Mong rằng bài viết thời hạn sử dụng của tinh dầu trên đây sẽ giúp bạn hiểu hơn về tinh dầu để dùng chúng một cách tốt nhất. Ngoài ra, tinh dầu cũ, hết hạn không thể dùng bôi da, uống nhưng có thể dùng vào mục đích làm sạch, vệ sinh nhà cửa mặc dù chúng có thể không hiệu quả cho việc kháng khuẩn.